Ulica Długa w Gdańsku uważana jest za główną w mieście. Mieszkali na niej najbogatsi i najzamożniejsi mieszkańcy. Stopniowo wiele sklepów otworzyło się w starych domach, więc częściowo pewien urok, który powstawał przez wieki, został jednak utracony, pisze gdansk-future.eu.
Pojawienie się i rozwój
Odliczanie od swojego powstania ulica faktycznie bierze w XIII wieku. Funkcjonowała wówczas jako trakt kupiecki. Lokalizacja zawsze była uważana za centralną w mieście.
Po zajęciu Gdańska przez Krzyżaków jego znaczenie wzrosło. Następnie przy ulicy osiedlili się najbogatsi mieszkańcy miasta. Na przełomie XV i XVI wieku odbywały się tu wielkie parady z udziałem władców polskich. Wówczas ulicę Długą i Długi Targ nazywano Drogą Królewską. Od 1331 roku cały odcinek od ówczesnej Bramy Długoulicznej (dziś Złota Brama) do Bramy Kogi (dziś Zielona Brama) był uważany za jedną ulicę.
Wzdłuż ulicy Długiej i Długi Targ zamieszkiwali najzamożniejsi mieszkańcy Gdańska. Kamienice należały do najbogatszych patrycjuszy, kupców i osób zajmujących wysokie stanowiska w mieście. Dzięki uroczystym paradom i wydarzeniom, które odbyły się w latach 1457-1552, pojawiła się jej nazwa Droga Królewska. To tutaj wynajmowano duże mieszkania polskim królom, a z okazji królewskich uroczystości rodzinnych urządzano głośne fajerwerki.
Wygląd ulicy zmieniał się na przestrzeni wieków. W XIX wieku zaczęły z niego znikać przedproża (ostatni usunięto w 1872 roku). Nie było już prawie wszystkich wejść do wielu domów o ścianach szczytowych. Z czasem zostały całkowicie przebudowane.
Sama ulica i Targ zostały wybrukowane w 1882 roku kostkami sprowadzonymi ze Skandynawii (wcześniej wyłożono je kamieniami polnymi). Następnie przez ulicę poprowadzono tory tramwajowe . W okresie międzywojennym proponowano jej modernizację w duchu kubizmu. Do 1945 roku ulica nosiła nazwę Langgasse .
W 1945 roku ulica Długa została całkowicie zniszczona. Linie tramwajowe, które biegły po tym szlaku do 1959 roku, zostały usunięte, a starą kostkę brukową zastąpiono polerowanym granitem. Obecnie ulicą odbywa się tylko ruch pieszy.
W 1953 roku na ulicy otwarto Kino Leningrad na 1200 miejsc — największe w mieście. Po zamknięciu tego kina w kompleksie znajdowały się również mniejsze kina „Helikon” i „Kameralne”. W latach 2015-2018, kosztem 70 milionów złotych, budynek został przebudowany na Hotel Hampton by Hilton Gdansk Old Town. Następnie 25 listopada 2018 roku otwarto Kino Kameralne Cafe. Mozaika Anny Fiszer, która zdobi boczną fasadę dawnego kina Neptun, została zdemontowana i umieszczona w zajezdni konserwatorskiej.
Dom Ferberów
Budowla (zwana Adam i Ewa) powstała na Głównym Mieście. Kamienica została zbudowana w 1560 roku w stylu renesansowym. Zwieńczona jest herbami Polski, Gdańska i Prus Królewskich, ozdobiona pilastrami, posągami i` medalionem. Budynek zdobi fryz z motywami holenderskimi.
Drzwi wejściowe do kamienicy zdobiły postacie Adama i Ewy. Według legendy były one miejscem diabelskiej władzy. Z tego powodu, począwszy od 1786 roku, po śmierci ostatniego potomka rodu Ferberów, budynek był przez długi czas opuszczony, dopiero po przebudowie i usunięciu drzwi, wierzący w tę legendę zdecydowali, że klątwa przestała wisieć nad domem.
Dom należał do rodziny Ferberów. Magnaci byli jednymi z najbardziej wpływowych w mieście. Z tej rodziny pochodzi 6 burmistrzów, 3 ławników, 6 radnych, 3 kanoników i 1 biskup Gdańska.
Dom Schumannów
Inną budowlą, która znajduje się przy ulicy Długiej i skupia uwagę turystów, jest dom Schumannów. Jest również tworzony w stylu renesansowym. Utworzona przez Hansa Connerta.
Budynek na przestrzeni dziejów wielokrotnie zmieniał właścicieli. Nazwa pochodzi od gdańskiego patrycjuszowskiego rodu Schumannów. Na początku XX wieku tu była kawiarnia, a w piwnicy sklep tytoniowy.
Renesansowa kamienica z 1560 roku znajduje się w Gdańsku przy ulicy Długiej 45. Jest ostatnim na południowej pierzei tej ulicy.
Dom Uphagena
Dom Uphagena został założony w latach 1770-1880. Pełnił funkcję rezydencji gdańskiego radnego Jana Uphagena . Jest to kamienica, która zachowała swój pierwotny charakter.
Dom otrzymał taką nazwę, ponieważ Uphagen zabronił swoim spadkobiercom zmiany wyglądu lokalu. Dzięki temu na początku XX wieku udało się tu stworzyć Muzeum Wnętrz Mieszczańskich.
W 1944 roku jego wyposażenie zostało zdemontowane i ewakuowane. Znaczna jego część przetrwała wojnę i w latach 1993-98 została ponownie umieszczona w odbudowanej kamienicy.
Kamienica Czirenbergów (Czirenbergów-Frederów)
Widoki turystów są również często skierowane na budynek przy ulicy Długiej 29. Kamienica wykonana jest w stylu barokowym.
Budowla powstała w 1620 roku. Fasada domu jest dziełem architekta Abrahama van den Blocke, a medaliony z głowami rzymskich cezarów z 1549 roku. Są wczesnymi dziełami Piotra Ringeringa.
Kamienica stała się później własnością kalwińskiej rodziny Zierenbergów (Czierenbergów) z Hesji. W Kościele Mariackim znajduje się rodzinne epitafium – dzieło Abrahama van den Blocke z 1616 roku. Daniel Zierenberg (zmarł 1602) i Johann Zierenberg (zmarł 1642) byli burmistrzami Gdańska.
Lwi Zamek
Jest to kolejna kamienica znajdująca się przy ulicy Długiej 35. Nazwa prawdopodobnie pochodzi od dwóch rzeźb przedstawiających lwy na głównym portalu kamienicy, które wcześniej znajdowały się na fasadzie domu.
Zaprojektowana przez Hansa Kramera i zbudowana w 1569 roku. W XVII wieku Schwarzwaldowie, którzy mieszkali w domu, organizowali dyskusje wybitnych naukowców i artystów.
W 1636 roku mieszkał tu król Rzeczypospolitej Władysław IV Waza podczas swojej wizyty w Gdańsku.
Od 1984 roku w kamienicy mieścił się Rosyjski Dom. Po masowej inwazji rosyjskich wojsk zaborczych na Ukrainę w 2022 roku miasto wezwało placówkę do natychmiastowego opuszczenia lokalu, co miało miejsce 18 marca 2022 roku
Hałas i szum
Sezon wakacyjny w Gdańsku ma wiele tradycji. Jedną z tych, o których mieszkańcy śródmieścia chcieliby zapomnieć, jest śpiewanie piosenek przez orkiestrę dętą. Jej przedstawiciele rozmieszczają się w pobliżu ulicy Długiej oraz Zielonej Bramy. Codziennie dają koncerty, ale niektórym mieszkańcom to nie pasuje. Nie podoba im się nie tylko sytuacja głośnego wykonywania kompozycji, ale także brak jakiejkolwiek reakcji ze strony ratusza, który wydaje się nie być w stanie właściwie egzekwować zasad przyjętych wcześniej decyzją Rady Miasta.
Mieszkańcy regularnie zwracają uwagę na jeszcze jeden czynnik – niemożność wezwania straży miejskiej, choć przeciwko naruszeniu przepisów przeciwhałasowych czy zakazowi sprzedaży alkoholu powinni interweniować przede wszystkim pracownicy tej struktury, a nie policja. Rozwiązanie problemu planowane jest poprzez wprowadzenie efektywności parku kulturowego. Mieszkańcy Gdańska nie tylko liczą na uregulowanie kwestii związanych ze skuterami czy elektrycznymi melexami, które wielokrotnie blokują normalne funkcjonowanie miasta, ale chcieliby, aby to rozporządzenie określało m.in. zasady funkcjonowania orkiestr dętych i innych muzyków.
Obywatele wystąpili z inicjatywą, że istnieje odpowiednie miejsce w Filharmonii Bałtyckiej. Pozwoli to uregulować sytuację dotyczącą występów muzycznych lub wokalnych, a także nie hałasować w centrum miasta.
Mieszkańcy zwracają również uwagę na zachowanie turystów. Czasami goście miasta po wizycie w barach decydują się na drzemkę na schodach i przy wejściu do budynków mieszkalnych. Sprawa była wielokrotnie poruszana z przedstawicielami Komendy Wojewódzkiej Policji w Gdańsku z konkretnymi pytaniami dotyczącymi działalności na tej ulicy.
W trosce o bezpieczeństwo mieszkańców i turystów od czerwca 2022 roku, również w okresie letnim, rejon ulicy był nadzorowany przez dodatkowe patrole policji. W przyszłości organy ścigania mają pilnie strzec pokoju w tym miejscu.
Plany przebudowy
Gdańskie Śródmieście stopniowo stawało się atrakcyjne i piękne. Ulica Długa i Długi Targ zachowały swoją tożsamość i pozostały niezmienione. To tutaj znajdują się najważniejsze zabytki Gdańska: Złota Brama, Dwór Artusa, Fontanna Neptuna i Ratusz Głównego Miasta.
W 2014 roku ogłoszono gruntowny remont. Duża przebudowa miała się rozpocząć w 2016 roku i kosztowała około 50 milionów złotych. Jednocześnie władze miasta zaproponowały utworzenie stanowiska kierownika ośrodka miejskiego, co przyczyniłoby się do rewitalizacji centralnej dzielnicy miasta. Chociaż mianowanie kierownika zakończyło się sukcesem, naprawa Traktu Królewskiego nigdy się nie rozpoczęła.
W 2016 roku rada programowa, w skład której weszli historycy i konserwatorzy, opracowała technikę rekonstrukcji. Zaproponowali zachowanie istniejącej posadzki balastowej, ponieważ, jak stwierdzili eksperci, takie materiały nadają ulicy historyczny charakter.
Zalecono również, aby nie wznawiać występów muzycznych na historycznej części ulicy, która zniknęła w drugiej połowie XIX wieku. Jednym z powodów było to, że ikonografia wielu z nich nie zachowała się z powodu narażenia na hałas. Rada programowa przyjrzała się również zieleni. Urzędnik zdecydował, że na obszarze Traktu Królewskiego powinna pojawić się lipa drobnolistna. Z drugiej strony odrzucono pomysł powrotu tramwaju na ulicę (tory zlikwidowano podczas ostatniego remontu w 1972 roku).
Projekt ma zostać wybrany w konkursie architektonicznym, ale ostatecznie miasto zrezygnowało z tych planów. Przedstawiciele władz lokalnych zdecydowali, że konkurs zainspiruje architektów do eksperymentowania, a w przestrzeni historycznej tego się nie spodziewają. W związku z tym kontrakt został podpisany wyłącznie przez Studio Restudio i Gzowski Architekci , którego oferta była najtańsza. Nie obyło się bez kontrowersji, bo taka decyzja wywołała burzliwe dyskusje wśród architektów i urbanistów.
Architekci odpowiedzialni za projekt ulicy Długiej i Długiego Targu zauważyli, że „projekt powinien być jak najbardziej monochromatyczny”. Pozostałości historycznej posadzki balastowej projektanci postanowili rozmieścić wokół głównej przestrzeni, przenosząc ją pod fasady budynków, aby podkreślała położenie starych werand. Główną część podłogi planowano wybrukować ciętym gładkim granitem. Zastosowanie tylko odcieni tego materiału, które pasują do historycznej posadzki balastowej, podkreśli wielobarwność architektury i eksperci stosują tę metodę.
Pomorski konserwator zabytków Igor Strzok skrytykował projekt. Zauważył, że to nie pierwszy raz, kiedy jego biuro nie mogło dojść do porozumienia z prezydentem miasta. Przyczyną nieporozumień był wcześniej remont ulicy Ogarnej i miejski program Fasady OdNowa, dzięki któremu we współpracy z miastem i artystami ozdobiono było ponad sto domów.
Jednak architekci i przedstawiciele władz podjęli decyzję w pierwszym etapie remontu o wymianie nawierzchni na środku ulicy. Na pierwszym etapie postanowili wymienić istniejące kostki brukowe na inne, nieco większe o ziarnistej górnej powierzchni. Drugi etap obejmie rewitalizację pozostałej części nawierzchni ulicy. Polegałoby to na wymianie istniejącej nawierzchni z płyt granitowych na kamienną kostkę pochodzącą z rozbiórki centralnej części ulicy. Prace planowane rozpoczęły się wiosną 2021 roku. Proces wykonania udało się uruchomić dzięki decyzjom Konserwatora Pomorskiego.
Pobyt
W sezonie letnim ulica może być bardzo zatłoczona, więc podziwianie jej uroku jest trochę trudne. Dla pieszych najważniejsza jest promenada, dlatego warto wybrać się na spacer tą trasą. Po drodze będziemy mieli okazję zobaczyć wiele wspaniałych zabytków, zabytkowych budynków i innych unikalnych obiektów.
Ogólnie jest wystarczająco dużo miejsca na pobyt. Za rozsądną cenę można znaleźć pokoje i apartamenty na Starym Mieście. Do wyboru są również duże apartamenty.
Na tanie wakacje turyści wybierają również hostele. Pokoje gościnne w willach również oferują gościom miasto. Średnio 3-gwiazdkowe hotele w mieście są wyceniane na 10 527 hrywien za noc. Dla podróżnych, którzy planują podziwiać piękne widoki, interesujące są hotele Villa Bałtycka, Podewils Old Town Gdansk, Marina Club Hotel Old Town. Wśród najlepszych opcji turyści zwracają uwagę na Apartamenty Apartinfo Waterlane, Gdański Dom Turystyczny Hostel i The Best Stay Apartments.
Długi Targ
Długi Targ w Gdańsku to malowniczy, szeroki plac pełen restauracji, sklepów z pamiątkami, pubów i innych atrakcji, które czekają na odwiedzających – to prawdziwa uczta zarówno dla mieszkańców, jak i gości. Plac jest przedłużeniem ulicy Długiej.
Długi Targ zawsze był zamieszkany przez najbogatszych mieszkańców miasta. W pięknych kamiennych domach mieszkali kupcy, patrycjusze, a także ludzie zajmujący wysokie stanowiska. Oprócz wielkich bankietów organizowanych dla rodziny królewskiej, fajerwerków i jarmarków odbywały się również egzekucje czarownic, złoczyńców i heretyków.
Od strony zachodniej plac kończy się Głównym Ratuszem i domem Schumannów. Idąc od ulicy Długiej, po lewej stronie widać gotycko-renesansową budowlę, która zdecydowanie dominuje wśród wszystkich budynków Traktu Królewskiego – jest to Główny Ratusz. Najstarsze jej fragmenty pochodzą z XIV wieku.
Historia Ratusza jest dość znacząca. Na samym początku został zbudowany jako mały zakład, który był siedzibą władz Głównego Miasta, a kilkanaście lat później zaczął się rozwijać. Mieszkali tam burmistrzowie, radni miasta i ława przysięgłych sprzeczali się, a sąd orzekał.
W 1556 roku w Ratuszu wybuchł pożar. Naprawienie szkód zajęło 6 lat, a następnie rozpoczęto renowację budynku w stylu renesansowym – stąd jego obecny gotycko-renesansowy wygląd. W rzeczywistości są to konsekwencje pewnej przebudowy konstrukcji i eliminacji wad.
Dziś Główny Ratusz jest także siedzibą Muzeum Historii Miasta Gdańska. Na turystów czekają piękne sale pełne ozdób. W Ratuszu znajduje się również taras widokowy, z którego widać wspaniałą panoramę miasta.
Tuż obok Ratusza można znaleźć Fontannę Neptuna, którą uwielbiają turyści, a przede wszystkim dzieci. Jego historia zaczyna się w latach 1606-1615, kiedy prowadzono prace projektowe, rzeźbiarskie i fundamentowe. Projekt figury Neptuna stworzył architekt i rzeźbiarz Abraham van den Blocke, który również zaprojektował i zbudował Złoty Dom i Dwór Artusa. Są to kolejne historyczne zabytki głównego placu miasta, które zasługują na szczególną uwagę.
Spacer Długim Targiem kończy się Zieloną Bramą, która jest prawdopodobnie najstarszą wodną bramą Gdańska (jej początek pochodzi z około 1357 roku). Obecnie mieści się tu oddział Muzeum Narodowego w Gdańsku.
