Muzeum Narodowe w Gdańsku jest następcą Muzeum Miejskiego i Muzeum Rzemiosł Artystycznych, które powstały w 1872 roku. Struktura instytucji obejmuje różne działy, lokalizacje i struktury architektoniczne. Zwiedzający mają możliwość zapoznania się z unikatowymi zbiorami – podaje strona gdansk-future.eu.
Utworzenie
Początkowo głównym ośrodkiem muzeum był klasztor pofranciszkański. Został on zbudowany w XV i na początku XVI wieku. Później budynki zostały zdewastowane przez wojska pruskie i francuskie w latach 1807-1814. Instytucja została częściowo odrestaurowana i rozbudowana w latach 1867-1872.
Od 1872 roku muzeum mieści się w zabytkowym gotyckim budynku dawnego klasztoru franciszkanów. Jego zbiory powstały na bazie kolekcji Muzeum Miejskiego (niem. Stadtmuseum), a w 1881 roku zostało połączone z gdańskim Muzeum Sztuki Dekoracyjnej i Użytkowej (Kunstgewerbemuseum).
W 1948 roku rozpoczęła się odbudowa dziedzictwa kulturowego po zakończeniu II wojny światowej. Muzeum otrzymało polską nazwę Muzeum Pomorskie w Gdańsku. Instytucja działała w starym budynku, ale jej dział etnograficzny został przeniesiony do Pałacu Opactwa w Oliwie. W 1989 roku muzeum stało się oddziałem Narodowego Muzeum Sztuki Nowoczesnej.
Z jego bogatych zbiorów powstały samodzielne placówki – Muzeum Morskie (1960), Muzeum Archeologiczne (1962) i Muzeum Historyczne Miasta Gdańska (1971). Tym samym można je nazwać jednym z siedmiu najwybitniejszych polskich muzeów.
Kolekcje
Muzeum Miejskie swój rozwój gospodarczy zawdzięczało Fundacji Carla G. Klose (1794-1868), a podstawą jego zbiorów była kolekcja Jacoba Kabruna (1759-1814), na którą składało się kilka tysięcy obrazów, rysunków i rycin mistrzów europejskich z końca XV i początku XIX wieku. Zostały one przekazane miastu na mocy testamentu właściciela.
Trzon zbiorów Muzeum stworzyło przejęcie w 1881 roku kolekcji Ludwika Garbego, która liczyła kilka tysięcy eksponatów (fajans, meble i wyroby z metali kolorowych). Średniowieczne rzeźby pomorskie i gdańskie były przekazywane do muzeum przez kościoły, a sztuka dekoracyjna i użytkowa przez warsztaty. Ważną rolę w pozyskiwaniu kolekcji odgrywały darowizny i spadki po rodzinach gdańskich i pomorskich.
Muzeum zachowuje wszystkie nazwiska swoich darczyńców we wdzięcznej pamięci i na kartach swojej historii.
Pod koniec II wojny światowej budynek został zniszczony w 65%, utracono znaczną część zbiorów (w tym działy numizmatyki i sztuki Dalekiego Wschodu), zniszczeniu uległa dokumentacja muzealna i zasoby biblioteczne. Pierwsza powojenna wystawa została otwarta w 1948 roku.
W 1956 roku z wojny wrócił tryptyk Memlinga oraz część kolekcji obrazów, rysunków i rycin. W latach 60. w ramach organizacyjnych instytucji powstały zalążki kolekcji i koncepcji późniejszych samodzielnych muzeów, takich jak Centralne Muzeum Morskie, Muzeum Archeologiczne i Muzeum Historii Miasta Gdańska.
Podstawą zbiorów Działu Sztuki Dawnej są testamenty, darowizny mieszkańców Gdańska i cechów rzemieślniczych oraz depozyty kościelne. Na przykład, pierwszoplanową jest tu kolekcja obrazów, rycin i rysunków Jakuba Cobruna (Cockburn, 1759-1814), szkockiego kupca osiadłego w Gdańsku, która zawierała pierwotnie około 10 000 prac artystów europejskich z XV – początku XVIII wieku. W 1937 r. wspólnota ewangelicka przekazała Muzeum na stałe do przechowywania unikatowy zestaw tkanin i haftów z XIII i XVI w., który należał do kościoła Najświętszej Marii Panny. Po wojnie specjaliści odrestaurowali tylko połowę pierwotnej kolekcji liczącej 541 obiektów.
Zniszczone zostały również inne zabytki o charakterze artystycznym. Najcenniejszym zabytkiem sztuki średniowiecznej eksponowanym w muzeum jest tryptyk Sąd Ostateczny autorstwa Hansa Memlinga (1466-1473). Znajdują się tu również zbiory rzeźby zachodnioeuropejskiej i pomorskiej z XII-XVI wieku (m.in. ołtarze: „Lament Chrystusa” i „Wniebowzięcie Marii”), rycin i grafik z artefaktów niderlandzkich i niemieckich z XV-XIX w., malarstwa holenderskiego i flamandzkiego z XVI-XVII w., malarstwa gdańskiego z XVI-XVII w., gdańskiego baroko, złotnictwa i kowalstwa, rzemiosło późnośredniowieczne z warsztatów gdańskich, pomorskich i europejskich, samo miasto, meble pomorskie i północnoeuropejskie od późnego średniowiecza do baroku i rokoka, ceramika (kafle, fajans francuski i holenderski, piece gdańskie), ceramika niemiecka, polska, szwedzka, śląska, porcelana miśnieńska itp.). W muzeum znajdują się również dzieła malarstwa polskiego, reprezentujące nurty od romantyzmu do okresu międzywojennego, m.in. obrazy P. Michałowskiego, S. Wyspiańskiego, J. Malczewskiego, oraz zespółг prac O. Boznańskiej.
Do dyspozycji zwiedzających są również wystawy stałe. Należą do nich: „Sztuka średniowieczna na Pomorzu”, „Galeria XIX-wiecznych artystów gdańskich”, „Malarstwo gdańskie XVI i XVII wieku”, „Dawna ceramika XVI i XVII wieku”, „Meblarstwo gdańskie i północnoeuropejskie XVI i XVII wieku”.
Struktura
Muzeum Narodowe w Gdańsku posiada wiele oddziałów i jednostek strukturalnych. W gmachu głównym mieści się Oddział Sztuki Dawnej. Ponadto istnieje jeszcze sześć oddziałów:
- Oddział Sztuki Dawnej
- Muzeum Tradycji Szlacheckiej w Waplewie
- Zielona Brama
- Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie
- Oddział Etnografii -w Spichlerzu Opatowickim
- Oddział Sztuki Nowoczesnej – Pałac Opatów w Gdańsku-Oliwie
- Galeria Fotografii
Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku
Oddział ten mieści się w gmachu głównym muzeum, w późnogotyckim klasztorze franciszkanów. Przy ulicy Toruńskiej, pierwsze i drugie piętro są dostępne dla zwiedzających.
Na parterze można zobaczyć zbiory w galeriach złota, ceramiki i cyny, zgromadzone wokół klasztoru, w dawnym wewnętrznym ogrodzie klasztornym.
W galerii złotnictwa zobaczymy wyroby głównie z warsztatów gdańskich, ale znajdziemy też przykłady przedmiotów z Torunia, Malborka, Elbląga i Królewca. W XIX wieku Gdańsk posiadał już własne warsztaty złotnicze.
Galeria Cynowa to zbiór wyrobów z XV-XIX wieku. Na wystawie znajdują się również naczynia, dzbanki, talerze, filiżanki, kubki i łyżki. Galeria porcelany obejmuje fajans, ceramikę, majolikę, fajans pomorski, porcelanę dalekowschodnią i europejską.
Zwiedzający mogą również zobaczyć obrazy autorstwa mistrzów malarstwa holenderskiego i flamandzkiego XV-XVII wieku. W tej kolekcji znajdują się dzieła takich mistrzów jak Pieter Brueghel Młodszy, Paul Vredeman de Vries, Jan Fyt, Jan Brueghel Starszy, Jacob Swanenburg i inni.
Podstawą zbiorów Oddziału Sztuki Dawnej są testamenty, darowizny mieszczan i rzemieślników gdańskich oraz depozyty kościelne. Malarstwo gdańskie XVI – początku XX wieku reprezentowane jest przez dzieła Hansa Vredemana de Free, Antona Mollera, Daniela Schultza, Andreasa Stecha.
Muzeum Narodowe w Gdańsku od zawsze jest jednym z najbardziej atrakcyjnych miejsc dla turystów zwiedzających miasto. Każdy może odwiedzić tę instytucję i zobaczyć ciekawe wystawy oraz dowiedzieć się więcej o historii Pomorza i Polski w ogóle.
